Herria eta hizkuntza
Herrikoiak
Iragan egun batez, Ostatu batean,
bi lagun ari ziren ez ta bai betean;
biak ziren euskaldun zintzoak ustean,
halere ezin adi elgarren artean;
entzuten egona naiz umore tristean.
Ez dut osorik hartu baten parabola,
erderaz mintzo baitzen, berak jakin nola:
gure herri maiteaz zuela axola,
hau, bere gain beharra, bertzen men dagola,
"Gora Euskal-Herria", frantsesez ziola.
Bertzea oldartu zen euskara garbian:
"Gure hizkuntza ez da galduko agian!
Hori dugu bereixik guk Euskal Herrian,
Gainerakotan gaude bertzen negurrian;
frantsez egina gira joan den aspaldian!"
Bi gizon horietan, zugaitz onekoa
batek ondoa zuen, bertzeak ostoa;
gauza arraro hori ez dut gustoka,
mendian bizi arren, dut ikustekoa
gaztainaren aldaxkez janzirik pagoa.
Bat herria goratzen arrotz baten gisa,
arrotz nahiak berriz herriaren hitza;
gureak ja egin du, gaiten garbi mintza,
lainopean bezala galduak gabiltza
ez daizke bi nagusi batean zerbitza!
Elgarri direlakotz bi gizon jazarri,
gauza bat bera dute bi pusketan zarri;
erakatsi nahi dut nik puskak elgarri,
gure hizkuntza eta gure Euskal Herri
Konparatzen baititut izaite bateri.
Anai-arrebak entzun ene ahotsa:
izaite bat ez daike hezur utsez osa;
herria da gorputza, hizkuntza bihotza;
bertzetik bereixtean bitarik bakotxa,
izaite horrendako segurra hilotza.
Batzu herriaz orroit, euskaraz ahantzi
bertzek euskara maite, herria gaitzetsi;
hizkuntza ta herria berex ez doatzi,
berek nahi daukute konpreniarazi
bata bertzea gabe ez daizkela bizi.